Điều kiện hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt từ ngày 01/01/2026

Từ ngày 01/01/2026, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025 chính thức có hiệu lực thi hành, mang đến nhiều thay đổi quan trọng liên quan đến chính sách thuế đối với các hàng hóa, dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB).
Một trong những nội dung đáng chú ý là quy định cụ thể về điều kiện hoàn thuế TTĐB, tạo điều kiện cho người nộp thuế được xử lý kịp thời trong các trường hợp phát sinh phù hợp với luật định.

1. Các trường hợp được hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt

Theo khoản 1 Điều 9 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, người nộp thuế TTĐB có thể được hoàn thuế đã nộp trong các trường hợp sau đây:

Thứ nhất, hàng hóa là nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu ra nước ngoài. Việc hoàn thuế chỉ được áp dụng đối với phần nguyên liệu thực tế đã được sử dụng để sản xuất ra lượng hàng xuất khẩu, không hoàn cho toàn bộ lượng nguyên liệu nhập khẩu nếu chưa có chứng từ xuất khẩu tương ứng.

Thứ hai, trường hợp quyết toán thuế khi doanh nghiệp giải thể, phá sản mà vẫn còn số thuế tiêu thụ đặc biệt chưa được khấu trừ hết. Khi đó, người nộp thuế có thể làm thủ tục để được hoàn phần thuế chưa khấu trừ này.

Thứ ba, hoàn thuế theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đây là trường hợp áp dụng với các đối tượng được ưu đãi theo cam kết quốc tế và cần có căn cứ cụ thể từ văn bản pháp lý hoặc hiệp định song phương, đa phương có hiệu lực.

Tóm tắt các điều kiện được hoàn thuế TTĐB gồm:

• Hàng hóa là nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng hóa xuất khẩu thực tế.

• Quyết toán thuế khi giải thể, phá sản mà còn số thuế chưa khấu trừ.

• Các trường hợp theo điều ước quốc tế có hiệu lực tại Việt Nam.

Ngoài ra, nếu tổ hợp tác chuyển đổi thành hợp tác xã, thì hợp tác xã đó được kế thừa số thuế TTĐB nộp thừa hoặc chưa khấu trừ hết của tổ hợp tác trước đó, và có thể tiếp tục khấu trừ hoặc làm thủ tục hoàn thuế theo quy định.

2. Thời điểm xác định thuế tiêu thụ đặc biệt

Việc xác định đúng thời điểm phát sinh nghĩa vụ thuế là yếu tố quan trọng trong quản lý và kê khai thuế TTĐB. Căn cứ Điều 7 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025, thời điểm xác định thuế TTĐB được quy định theo từng loại hoạt động như sau:

Đối với hàng hóa sản xuất trong nước, thời điểm xác định thuế là khi chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hóa cho người mua. Điều này áp dụng kể cả trong trường hợp chưa thu được tiền từ người mua.

Đối với hoạt động cung ứng dịch vụ, thời điểm tính thuế là khi hoàn thành việc cung cấp dịch vụ hoặc khi lập hóa đơn cung ứng, tùy thời điểm nào đến trước. Việc có thu tiền hay chưa không ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế.

Đối với hàng hóa nhập khẩu, thời điểm phát sinh thuế TTĐB là tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan. Đây là căn cứ để cơ quan hải quan thực hiện tính thuế và thu thuế trước khi thông quan hàng hóa.

Tóm lược thời điểm xác định thuế TTĐB như sau:

• Hàng hóa trong nước: khi chuyển giao quyền sở hữu/sử dụng.

• Dịch vụ: khi hoàn thành cung ứng hoặc lập hóa đơn.

• Hàng hóa nhập khẩu: tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan.

Quy định này giúp làm rõ nghĩa vụ thuế tại từng thời điểm cụ thể, tránh trường hợp kê khai sai hoặc nộp thuế trễ hạn dẫn đến bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế.

3. Quy định về giảm thuế tiêu thụ đặc biệt

Ngoài việc được hoàn thuế trong một số trường hợp nhất định, người nộp thuế TTĐB còn có thể được xem xét giảm thuế nếu rơi vào hoàn cảnh khó khăn bất khả kháng. Điều 10 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025 quy định cụ thể về việc giảm thuế đối với các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa chịu thuế TTĐB gặp tổn thất do thiên tai, hỏa hoạn hoặc tai nạn bất ngờ.

Mức giảm thuế tối đa không vượt quá 30% số thuế phải nộp trong năm xảy ra thiệt hại. Tuy nhiên, mức giảm cụ thể sẽ được tính toán dựa trên giá trị tổn thất thực tế sau khi trừ đi các khoản bồi thường (nếu có).

Các điều kiện để được giảm thuế TTĐB bao gồm:

• Là tổ chức sản xuất hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB.

• Bị thiệt hại do thiên tai, hỏa hoạn hoặc tai nạn bất ngờ.

• Có hồ sơ chứng minh thiệt hại thực tế và chưa được bồi thường đầy đủ.

• Thực hiện đầy đủ thủ tục, hồ sơ theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Việc giảm thuế là một chính sách hỗ trợ thiết thực nhằm giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn đột xuất, đồng thời đảm bảo nghĩa vụ thuế gắn với khả năng tài chính thực tế.

Kết luận

Từ ngày 01/01/2026, với việc Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025 chính thức có hiệu lực, người nộp thuế cần nắm rõ các quy định về hoàn thuế, xác định thời điểm nộp thuế và các điều kiện được giảm thuế. Đây là những nội dung quan trọng không chỉ giúp doanh nghiệp thực hiện đúng quy định pháp luật mà còn tận dụng được các quyền lợi về thuế trong các trường hợp phù hợp.

Việc hiểu và áp dụng đúng các quy định này sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro về pháp lý, tối ưu hóa nghĩa vụ tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh một cách bền vững trong bối cảnh chính sách thuế ngày càng minh bạch, chặt chẽ.

Nếu cần hỗ trợ, hãy liên hệ với đội ngũ pháp lý chuyên nghiệp của Viện Kế Toán qua HOTLINE: 0916.636.419 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng, tận tâm.

Xem thêm các dịch vụ của Viện Kế Toán tại:
>> Dịch vụ kê khai thuế ban đầu;
>> Dịch vụ gỡ rối sổ sách kế toán;
>> Dịch vụ quyết toán thuế TNDN
>> Dịch vụ báo cáo thuế, BCTC cuối năm
>> Dịch vụ kế toán trọn gói